Na anderhalf uur op elkaar inhakken, kwamen er toch zes belangrijke onderwerpen naar boven drijven in het eerste televisiedebat tussen de Democraat Joe Biden en huidig president Donald Trump.
Uiteenlopende visies over de Amerikaanse economie, het aanhoudende geweld in de Verenigde Staten en - hoe kan het ook anders- de wereldwijde coronacrisis passeerden de revue. Een overzicht.
Aanstelling nieuwe opperrechter: ’Wat doet die clown?’
De ruziesfeer startte al bij het eerste onderwerp: de aanstelling van een nieuwe opperrechter. Eerder deze week droeg president Trump de conservatieve Amy Coney Barrett (48) voor als nieuwe opperrechter bij het Amerikaanse Hooggerechtshof, de hoogste gerechtelijke instantie in de Verenigde Staten. Als haar benoeming goedgekeurd wordt door de senaat zal ze de recent overleden Ruth Bader Ginsburg vervangen. Zeer tegen de zin van het duo Biden/Kamala Harris.
„Het is niet aan de huidige president om een kandidaat naar voren te schuiven”,herhaalt Biden zichzelf tijdens het debat. „Het volk moet eerst een nieuwe president en congresleden kiezen.” Biden wilde zijn bewering staven maar daartoe kreeg hij amper de kans: de president onderbrak hem voortdurend en moderator Chris Wallace moest meerdere keren tussenbeide komen. „Waarmee is deze clown toch bezig?”, vroeg Biden zich hardop af terwijl Trump verder ratelde.
De stelling van de president: „Het is simpel: wij mogen na het overlijden van Ruth Bader Ginsburg een kandidaat voordragen want wij hebben de verkiezingen gewonnen. We hebben de Senaat in handen. Ik geloof in de kandidatuur van Amy Coney Barrett, ze is erg bekwaam.”
De verdienste en ervaring van de kandidaten: „Bosbranden gevolg rampzalig bosbeheer”
Zichzelf op de borst slaan is doorgaans geen probleem voor de huidige president. „Er is geen enkele president die meer heeft gedaan dan ik. En dat in amper 3,5 jaar. Ik heb de beste economie van de wereld gecreëerd en de werkloosheid was nog nooit zo laag.” En toen kwam corona. „Nu zijn we alles opnieuw aan het opbouwen: we komen sterk terug en zetten alweer records neer.”
Ook de heropbouw van het rechtssysteem is volgens Trump zijn werk. „Toen Obama aftrad, waren er 128 rechters te kort in onze rechtbanken. Ik heb honderden, misschien wel 300 rechters aangesteld zodat ons systeem verder kan werken.”
Voormalig vicepresident Biden pakt het anders aan: hij benadrukt maar heel gering de eigen sterktes maar heeft het uitvoerig over de zwaktes van Trump. „Onder Trump zijn vooral de rijken een stuk rijker geworden. De gewone Amerikaan is armer en zieker geworden. Onder zijn bewind is het geweld en racisme ook enorm toegenomen. En hij heeft het leger beledigd: hij noemde ze nietsnutten. Hij zit fout want dat zijn helden.”
Dat is voor de president reden om het drugsverleden van de zoon van Biden op te rakelen. „En hij heeft smeergeld ontvangen van onder meer Moskou voor zijn werkzaamheden in Oekraïne.” Biden probeerde verschillende malen om die beschuldigingen te ontkrachten maar kreeg de kans niet, zelfs niet toen Wallace de president aanmaande om te zwijgen.
Nog een puntje: de klimaatverandering en de impact ervan op de economie. „Wij doen het heel goed op dat gebied”, zegt Trump. „Wij hebben de schoonste lucht zonder dat we de economie kapotmaken. Wij hebben ons teruggetrokken uit het klimaatakkoord omdat het slecht was. Wij doen er alles aan om het klimaat te redden. Elk jaar hoor ik: Californië staat in brand. Ze moeten de bossen beter beheren. Dan gebeurt dat niet” Biden gaf al aan dat als hij president wordt, de Verenigde Staten zich opnieuw zullen aansluiten bij de klimaatakkoord van Parijs.
De Amerikaanse economie en recessie: „Toon uw documenten”
Als het onderwerp economie aangesneden wordt, komen het gesprek al snel bij het belastingsnieuws van afgelopen week. ’The New York Times’ schreef dat Donald Trump slechts 750 dollar aan federale inkomstenbelasting betaalde in 2016. „Leugens”, zegt de president. „Ik heb miljoenen aan belastingen betaald en ik wil het jullie gerust laten zien. Voor ik president werd, was ik ondernemer. Natuurlijk betaal ik niet graag belastingen maar ik deed het wel.”
Biden vraagt Trump meerdere malen om zijn belastingsdocumenten te tonen maar kreeg maar weinig reactie. Hij benadrukte dat de president gebruikmaakte van fiscale achterpoortjes en belastingskortingen en dat hij die maar al te graag wil terugdraaien.
„Om over zijn economisch falen nog maar te zwijgen. Voor president Trump hadden we een bloeiende economie en hij heeft alles verprutst. De werkloosheid nam toe en bedrijven verdwenen. Wij brachten grote bedrijven zoals Chrysler terug en kijk: ze zijn opnieuw weg. Hij heeft veel gepraat over handelsakkoorden en jobcreatie maar eigenlijk deed hij niets. Alleen maar golfen.”
De coronapandemie: ’Hij had uit bunker moeten komen’
Meer dan 7 miljoen besmettingen en 200.000 mensen stierven aan het coronavirus in de Verenigde Staten. „Er werd zoveel gedebatteerd over het onderwerp maar wie moet de kiezer nu geloven”, vroeg moderator Chris Wallace zich af.
„Niet de president”, zegt Biden. „Want die heeft geen plan. Hij wilde in het begin van de crisis zo weinig mogelijk informatie geven omdat hij niet wilde dat de mensen in paniek zouden raken. Maar Trump schoot zelf in de paniek: hij sloot meteen de grenzen en wees naar China. Hij had uit zijn bunker moeten komen, een slim plan opstellen en de mensen het geld en de hulp geven die ze nodig hadden.”
En opnieuw moet Biden zwijgen van Trump: „Als we naar jullie hadden geluisterd dan waren er miljoenen mensen gestorven want jullie lieten de grenzen gewoon open. Ik heb de grenzen gesloten. Wij hebben erger voorkomen. Er sterven steeds minder mensen en we zijn dichtbij een vaccin. Jij had dit nooit kunnen doen, jij hebt dat niet in je bloed.”
Als Biden het woord vaccin hoort vallen, rolt hij met de ogen. „Dit zegt dezelfde man die aanraadde om bleekwater in je arm te spuiten en die zijn eigen experts in twijfel trekt.” Opnieuw neemt Trump het woord. „Dat was sarcastisch, je was altijd de slechtste in de klas. Spreek mij niet over slim zijn.”
Het raciale protest: ’Je bent een racist’
Nadat hij Biden verschillende keren onderbrak en het debat grimmiger wordt, grijpt Trump terug naar 1994. „Jij noemde de zwarte Amerikanen toen ’superpredators’ of roofdieren. Ik laat nu mensen vrij uit de gevangenis die jij toen fout behandeld hebt. Als je kijkt naar de peilingen, doe ik het bijzonder goed in bijvoorbeeld Portland en bij de zwarte gemeenschap.” Trump verwijt Biden dat hij de politie niet steunt. „Je bent bang om de steun van je linkse vleugel te verliezen, je durft het woord ’law enforcement’ zelfs niet meer uitspreken.”
Biden benadrukt dat hij wel degelijk de politie steunt en dat de overgrote meerderheid van de agenten goede, eerlijke, mensen zijn. „Maar er zijn rotte appels en die moeten eruit. Geweld is nooit gepast.”
Opvallend: Biden noemt Trump openlijk een racist. „We zijn allemaal Amerikanen. „Hij kijkt neer op zwarte mensen. Het zijn gewone Amerikanen. We moeten dit samen doen.” Die reactie kwam er nadat Trump weigerde om de blanke suprematie te veroordelen. „Ik wil dat wel maar ik zie dat er veel meer geweld wordt gebruikt langs links. Het is dus vooral een probleem van de linkse flank.” Zelfs als Biden aandringt om over te gaan tot een veroordeling, blijft de president naar links wijzen.
De betrouwbaarheid van de verkiezingen: „Luister niet nog vier jaar naar leugens”
Voor Biden is er maar een ding van belang: dat mensen stemmen. „Het hoofd van de FBI heeft gezegd dat stemmen via de post volledig veilig is. Trump beweert dat het frauduleus is maar hij stemt zelf via de post! Op welke manier ook: ga stemmen want de president kan je niet stoppen.”
Biden zei het te accepteren als hij de verkiezingen verliest. „De president zegt dat hij nog niet weet of hij bij verlies zal vertrekken, maar laat je daardoor niet afschrikken: hij kan dan niet aanblijven. Ga stemmen anders moet je nog eens vier jaar naar zijn leugens luisteren.”
Trump: „Nog voor ik verkozen werd, werd ik al belaagd door de Democraten. Ze hebben op alle mogelijke manieren geprobeerd om van me af te komen.”
Hij is bang voor het stemmen per brief. „Ze sturen ze willekeurig op en ze komen overal terecht. En dan ligt er toevallig eentje met een stem op Trump in een vijver....tja.”
Biden vindt de beschuldigingen ’belachelijk’. Hij vertrouwt op een eerlijk verloop.