Zijn Europese banken al 'koopwaardig'

Gepubliceerd op 21 mei 2020 om 13:05

Ze zijn de zwarte schapen van de markt. In de paniekperiode na de corona-uitbraak in februari en maart zagen de Europese banken bijna de helft van hun waarde in rook opgaan, tegen een derde voor het gemiddelde aandeel. Sindsdien zijn de banken op het lage niveau voort blijven hobbelen, terwijl de rest ongeveer de helft van de verliezen heeft weten goed te maken.

Zelfs de door alle lockdowns geplaagde reis- en vrijetijdsfondsen hebben het in coronatijd niet zo slecht gedaan als de Europese bankaandelen.

De grote voorzieningen die banken voor mogelijke kredietverliezen moeten nemen, trekt een wissel op de toch al magere winstgevendheid, zeggen analisten. En het vooruitzicht van een mager economisch herstel met een duidelijk beperktere kredietverlening maakt het er allemaal niet beter op voor bankbeleggers. Om over het besluit om voorlopig geen dividend uit te keren maar te zwijgen.

De sector kan vier jaar van economische vooruitgang verliezen', schrijft consultant McKinsey in een recent rapport. 'Dit scenario is ernstiger voor de banken dan de financiële crisis en de Europese schuldencrisis.'

Price-to-book

Inmiddels worden de banken dan ook lager gewaardeerd dan tijdens de kredietcrisis elf jaar geleden, toen ze het epicentrum van de problemen vormden. De zogeheten price-to-book (de marktwaarde ten opzichte van de boekwaarde) van de 45 banken die in de Stoxx-bankenindex zijn opgenomen is gezakt tot 0,42. De waarde is daarmee dus ruim minder dan de helft waarvoor ze in de boeken staan. Eind 2008 bedroeg de ratio 0,55 en tijdens de nauwelijks minder stressvolle periode van de schuldencrisis was de price-to-book nog 0,7.

Een ratio boven de 1 geldt als een indicator van een gezonde en winstgevende bank. De Nederlandse instellingen ING en ABN Amro zaten begin januari 2018 nog op respectievelijk 1,4 en 1,2, maar zijn weggezakt tot een benedengemiddelde 0,38 en 0,30 nu.

Veelal wordt aangenomen dat de kapitaalkosten rond 8% liggen, maar ik schat dat de grote Europese banken nu 10% à 16% kwijt zijn, en dat terwijl ze gemiddeld nog geen 6% rendement maken. Om winstgevender te worden, moeten ze veranderen. Bijvoorbeeld door nieuwe markten aan te boren, te investeren in technologie of door fusies en overnames te doen. Maar deze opties vergen veel vermogen en daarvan is er steeds minder beschikbaar. Zo zitten de banken verstrikt in een vicieuze cirkel.

Belegger wil antwoorden

De meeste beleggers willen eerst antwoorden op enkele belangrijke vragen alvorens ze weer instappen. De meeste Europese banken waren over het eerste kwartaal tamelijk terughoudend met het nemen van voorzieningen voor kredietverliezen. Dus hoeveel geld moet er nog aan de stroppenpot worden toegevoegd, en wat betekent dat voor de dividenden?

Wanneer mogen die dividenden weer worden uitgekeerd? En hoe snel eisen de toezichthouders van de banken dat ze hun buffers weer moeten gaan aanvullen? 'Zonder antwoorden kan de markt de banken niet goed waarderen'. 'Op alles wat bestuurders claimen, brengen beleggers een forse korting in rekening.'

Uit een peiling door McKinsey blijkt dat een derde van de Europese bankbestuurders uitgaat van een U-vormig patroon van de coronacrisis, waarbij het herstel pas in 2023 komt. Dit vertaalt zich in omzetdalingen van 2% à 6% in de jaren 2020-2022. Maar ervan uitgaande dat de kredietverliezen door de coronacrisis flink hoger zullen uitpakken dan tijdens de kredietcrisis het geval was, schat McKinsey dat de werkelijke daling van de bancaire inkomsten eerder in de buurt van de 40% zal uitkomen. 'Van een herstel tot pre-coronaniveaus zal voor 2024 geen sprake zijn', aldus McKinsey.

Ondertussen neemt het risico op 'gedirigeerd' kredietverlenen toe. Banken horen op basis van hun eigen risico-inschattingen geld uit te lenen. Door alle steun die de instellingen krijgen en hun wens om in deze crisis een deel van de oplossing te zijn, kunnen ze besluiten hun leenloketten op sociaal wenselijke wijze open gooien. De kwaliteit van het leningenboek zal hierdoor substantieel kunnen verzwakken.

Dit is echter een probleem voor de wat langere termijn. Voor beleggers met een kortere horizon bieden de banken wel degelijk kansen, zeggen analisten die vinden dat de koersen te ver zijn weggezakt. Uitgaande van de afgegeven koersdoelen ligt er voor de komende twaalf maanden een stijging van 39% van de bankenindex in het verschiet, zo becijferde Bloomberg. Geen enkele andere sector scoort zo hoog.